Làn điệu quan họ Bắc Ninh

1. Quan họ Bắc Ninh trong đời sống xã hội Quan họ Bắc Ninh vốn là một đặc sản của người dân Kinh Bắc. Đời sống của người dân nơi đây đã gắn liền với những làn điệu quan họ. Nói đến Bắc Ninh là nói đến quan họ, cũng như nói về nơi khởi đầu của quan họ thì người ta phải nói đến Bắc Ninh. Quan họ không chỉ là lời ca, câu hát mà quan họ còn là máu thịt của người dân Bắc Ninh. Từ khi sinh ra và lớn lên, mỗi người dân nơi đây ít nhiều cũng biết hát quan họ. Đó chính là điểm mạnh của tính lưu truyền. Trước đây, việc truyền dạy dân ca quan họ là trách nhiệm của thế hệ trước. Mỗi làng quan họ lại có bản sắc riêng và họ có nhiệm vụ truyền dạy quan họ cho con em mình. Ngày nay, bên cạnh việc truyền dạy mang tính địa phương như vậy, ở Bắc Ninh đã có cơ sở đào tạo nghệ sĩ hát quan họ chuyên nghiệp đó là trường “Trung cấp văn hóa nghệ thuật Bắc Ninh”, đồng thời ở Bắc Ninh cũng đã thành lập “Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh” chuyên biểu diễn quan họ phục vụ trong nước và quốc tế.               Ở B

Trên dải đất hình chữ S thân yêu, trải dài từ Băc- Trung- Nam, từ đồng bằng đến miền núi, từ thành thị đến nông thôn đều có những điệu hát của nhân dân. Trong gia đình có tiếng hát ru, tiếng hát quy tơ, ngoài xã hội có tiếng hát giao duyên tình tứ của nam nữ thanh niên, có tiếng hát lao động, có tiếng hát của những hội hè đình đám với làn điệu vô cùng phong phú. “Ở đâu có sự sống, có người lao động, có làng xóm thân yêu, có ruộng đồng, sống nước, đồi bãi, rừng rú là ở đó có tiếng hát, tiếng hò” (Cao Huy Đỉnh). Đó là những làn điệu dân ca từ lâu đã gắn bó với đời sống con người như một món ăn tinh thần không thể thiếu. Mỗi một vùng miền trên đất nước ta lại gắn với một loại hình dân ca độc đáo, thể hiện rõ nét đặc trưng văn hóa và phong cách của chính vùng miền đã sản sinh ra nó.  Nói đến Kinh Bắc- Bắc Ninh, một vùng đất để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp trong kí ức mỗi người dân Việt. Kinh Bắc từ xưa đã mang trong mình chất thơ của một xứ sở cố kính bậc nhất đất nước, một vùng quê gi

Thời gian qua đi, di sản Dân ca Quan họ vẫn không ngừng được cộng đồng gìn giữ, bồi đắp và thăng hoa. Sau gần 5 năm được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại – Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã thực sự bám rễ, ăn sâu trong đời sống người dân không chỉ ở Bắc Ninh mà còn được nhiều cộng đồng vùng miền khác đón nhận và thực hành. Có lẽ, trong nền cổ nhạc Việt Nam nói chung và trong số 8 di sản văn hóa phi vật thể thế giới của Việt Nam nói riêng, Dân ca Quan họ Bắc Ninh là một di sản hiếm hoi có được sức sống dồi dào với sự phổ biến rộng khắp đến thế. Điều này hoàn toàn xác thực vì nó được chứng minh bằng những con số cụ thể. Từ 44 làng Quan họ gốc đến nay Bắc Ninh đã phát triển được 329 làng Quan họ thực hành với hơn 8.000 người tham gia. Có 213 giọng (làn điệu) khác nhau với hơn 500 bài Quan họ cổ được sưu tầm, ghi âm, ký âm. Các thiết chế văn hóa Quan họ từng bước được đầu tư phục dựng và bảo tồn. Trong công tác sưu tầm và nghiên cứu khoa học, Bắc Ninh phụ

Vào lúc 19.55 ngày 30/9/2009  (giờ Việt Nam, tức 16.55 giờ Abu Dhabi) , Quan họ đã được Ủy ban Liên chính phủ Công ước UNESCO Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể long trọng công bố là Di sản phi vật thể đại diện của Nhân loại. TS Lê Thị Minh Lý – Cục phó Cục di sản văn hóa, TS Nguyễn Chí Bền – Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật, ông Phạm Sanh Châu – Tổng thư ký Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam “dồn dập” thông báo “tin nóng” từ Abu Dhabi, thủ đô của Tiểu vương quốc A rập thống nhất, nơi đang diễn ra kỳ họp lần thứ 4 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước UNESCO Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể  (từ ngày 28/9 – 2/10/2009) . Hồ sơ Quan họ được Hội đồng chuyên môn của UNESCO đánh giá cao về giá trị văn hóa đặc biệt về tập quán xã hội, nghệ thuật trình diễn, kỹ thuật hát, phong cách ứng xử văn hóa, bài bản, ngôn từ và cả về trang phục. Hồ sơ đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để Quan họ trở thành di sản đại diện của nhân loại với các kết luận sau: - Quan họ luôn được thực hành trong các hoạ

Nếu tính theo số bài bản về bài hát (ca khúc và lời) thì có trên dưới 200 bản, và nếu mỗi bài ca đều có 2 lời thì ta có trên dưới 400 bài lời ca. Lời ca cho một bài nào đấy, nhìn chung thống nhất trong cả vùng, nhưng cũng có những dị bản, và nhất là khác đi một số từ ngữ nào đấy. Trong trường hợp có những chữ khác nhau trong lời ca, cũng như khác nhau về giai điệu bài ca (chi tiết nào đấy) cũng thường gây nên tranh cãi nhiều khi gay gắt trong giới quan họ mà không phải bao giờ cũng tiến tới thống nhất được. Nhưng, như một thói quen trong nếp nghĩ và nhiều khi kiên định giữ nếp nghĩ này: "ông bà, bố mẹ, anh chị làng tôi ca thế, chúng tôi cũng ca thế". Ví dụ có làng hát: Rủ nhau đi gánh nước thuyền Ðứt quang vỡ sải nước liền xuống sông Nhưng làng khác nhất định hát : Rủ nhau đi gánh nước thuyền Ðứt quang vỡ sải nước liền xuôi đông Có một ví dụ nữa, các cụ hát: Ðêm qua gió mát giăng thanh Bỗng đâu thấy khách bên thành sang chơi Câu ca này gần

Một trong những niềm tự hào cùa người Kinh Bắc là Hội Lim. Trong Hội Lam thứ " đặc sản'' tuyệt vời nhất là những làn điệu quan họ. Những làn điệu dân ca quan họ trữ tình, mượt mà, da diết, ngọt ngào ấy được trình tấu bởi những liền anh, liền chị lịch lãm mà không kém phần duyên dáng. Cứ thế, dân ca quan họ đi vào lòng người và trở thành phần hồn, thành món ăn tinh thần của con người, thành nét văn hoá rất riêng của vùng đất kinh kì xưa. Dân ca quan họ Bắc Ninh được hình thành khá lâu đời, do cộng đồng người Việt (Kinh) ở 49 làng quan họ và một số làng lân cận thuộc hai tính Bắc Ninh. Bắc Giang hiện nay của Việt Nam sáng tạo ra. Các làng quan họ nằm hai bên bờ sông Cầu, cách thú đô Hà Nội về phía bắc khoảng 30km... Dân ca quan họ là hát đôi đáp nam, nữ. Họ hát quan họ vào mùa xuân, mùa thu khi có lễ hội hay khi có bạn bè. Một cặp nữ của làng này hát với một cặp nam của làng với một bài hát cùng giai điệu, khác về ca từ và đối giọng. Cặp hát phân công người hát dẫn, ng

Trong mỗi gia đình, làng xóm, các thế hệ thay nhau tiếp nối, âm thầm trao gửi tình yêu và truyền dạy nghề chơi Quan họ để hôm nay và mai sau, dân ca Quan họ Bắc Ninh vẫn căng tràn sức sống, trọng nhau về nghĩa, mến nhau vì tình, say nhau vì câu ca, giọng hát…., trở thành một tài sản phi vật thể đặc biệt quý giá, rất khó tìm thấy ở các loại hình văn hóa nghệ thuật khác. Từ xa xưa Quan họ là món ăn tinh thần, một nét sinh hoạt văn hóa đẹp của người dân Kinh Bắc. Từ già đến trẻ ai cũng hát được một vài làn điệu Quan họ. Người chơi Quan họ sành điệu không chỉ hát hay, hát được nhiều làn điệu mà phải hát được nhiều bài lời cổ. Lan tỏa rộng sâu Ngày 30/9/2009, khi Dân ca Quan họ được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại thì tình yêu Quan họ thẩm thấu, chảy trong từng mạch máu mỗi người dân Kinh Bắc suốt bao đời lại được cộng hưởng, nhân lên bội lần. Từ đó, tình yêu đối với Dân ca Quan họ Bắc Ninh không còn là của một cá nhân hay một cộng đồng nhỏ lẻ mà

Bài hát Ca sĩ / trình diễn     A   Ai xuôi về      (ram) Quan họ Thuý Hường   B   Ba Vì      (ram) Quan họ  Thuý Hường   Bèo dạt mây trôi     (ram) Quan họ Thanh Huyền   C   Cây kiêu bông     (ram) Quan họ Quý Tráng   Cây trúc xinh       (Lời cổ)  (ram) Quan họ  Thuý Hường   Chim khôn đỗ ngọn thầu dầu      (ram) Quan họ  Thuý Hường   Còn duyên     (ram) Quan họ Ba Trọng   Còn duyên     (ram) Quan họ Thanh Hiếu   Còn duyên      (ram) Quan họ  Thuý Hường- Quang Vinh    Con nhện giăng mùng   (Lời cổ)     (ram) Quan họ Thanh Huyền.   D   Dọn quán bán hàng      (ram) Quan họ  Thuý Hường   Đ   Đêm qua nhớ bạn     (ram) Quan họ Quý Tráng - Thuý Hường   E   Em là con gái Bắc Ninh     (ram) Quan họ Thuý Cải - Khánh Hạ   G   Giã Bạn       (mp3) Quan họ  Thu Hiền    Giữa tối đêm rằm      (ram) Quan họ Thuý Hường   Gọi đò     (ram) Quan họ Quang Vinh   Gọi đò      (ram) Quan họ Thuý Hường   Gọi đò Hiên Vân     (ram) Quan h

Ðây cũng là một vấn đề phức tạp và chưa được giải quyết. Nhưng cũng cần nắm được một số ý kiến chính. Về  nguồn gốc lâu đời,  đã có những giả thuyết có căn cứ Quan họ có chung một nguồn gốc lâu đời với hát  Lượn  của người  Tày,  hát  Ðang  của người  Mường, hát  Ghẹo  ở Phú Thọ, Xoan ở  Hạc Trì ( Phú Thọ ) Chúng ta cũng biết  lối chơi và tiếng hát Quan họ không ngừng biến đổi theo thời gian. Vì vậy hệ thống bài ca và lề lối Quan họ mà ta nhận biết được hôm nay, về căn bản là những sản phẩm sáng tạo của những thế kỷ sau, nhất là những thế kỷ của thời kỳ phong kiến độc lập sau này với những mốc lịch sử đáng ghi nhận: 1. Thời Lý, Trần (1010-1400) với những thành tựu rực rỡ của việc xây dựng văn hoá văn minh Ðại Việt, nhất là sự nở rộ của những thành tựu văn hoá, nghệ thuật dân gian, dân tộc, sự trân trọng yêu quý am hiểu văn hoá nghệ thuật của các triều Lý, Trần cùng ý thức tự tôn dân tộc phát triển, tất cả, đã ảnh hưởng trực tiếp đến bước tiến của Quan họ từ hình thức giao duyên c